Polisi Newydd Yng Nghwynedd

Gwelais i Richard Parry Hughes ar Manifesto heddiw yn son am bolisi cynllunio newydd yng Nghwynedd. Yn ol Arweinydd y cyngor, bydd rhaid i unrhyw datblygyddion sy eisiau codi tai neu adailadau eraill sicrhau nad yw'r datblygiadau yn niweidio'r Iaith. Mae'r polisi hwn yn codi llawer o bryderon. Bydd yn diddorol iawn i mi weld pa effaith bydd y polisi yn gael dros y blynyddoedd nesa'. Wrth gwrs, bydd yr effaith yn dibynnu ar y ffordd y bydd y Cyngor yn gweithredu'r polisi.

Dw i'n cytuno bod e'n resymol i gynghorwyr ystyried yr effaith bydd y datblygiadau yn cael ar yr Iaith, a dw i'n fodlon gweld cyfrifoldebau rhesymol yn eu caniatad cynllunio. Ond dw i ddim isho gweld busnesau yn mynd i rywle arall oherwydd ofn polisi newydd. Os na fydd yr Awdurdod yn gweithredu polisi yn sensitif bydd posibilrwydd atal twf economaidd yng Nghwynedd - a bydd hwn yn gorfodi mwy o bobl ifanc i symud allan o'r Sir i gael gwaith. Bydd hyn yn niweidio'r Iaith mwy na'r hyn oedd yn digwydd o'r blaen.

Rhaid i ni gefnogi Tir Mynydd

Dw i'n cefnogi'r 'Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Adar' - ond yn anffodus, dw i'n ffindio fy hun ar ochr arall y ffens ynglyn a chynllun Tir Mynydd i ffermwyr yr ucheldir. Dw i'n deall yn iawn y rheswm pam y mae Gymdeithas yn erbyn gweld mwy o arian yn mynd i mewn i'r cynllun yma. Mean nhw'n gwybod bydd llai o arian yn mynd i'r cynlluniau eraill fel Tir Gofal a Tir Cynnal, cynlluniau gyda'u nod i gefnogi yr amgylchedd.

Ond roedd bob un o'r wrthbleidiau, yn ystod y trafodaethau ar Gyllideb Terfynol y Cynulliad Mis Rhagfyr diwetha, yn galw am fwy o arian tuag at Gynllun Tir Mynydd. Bydd cyfrifoldeb ar y Pwllgor yr Amgylchedd, Cynllunio a Chefngwlad i benderfynnu o ble bydd yr arian yn dod, a dyn ni'n mynd i drafod y pwnc yma ar 7fed o Chwefror. Bydd rhaid i fi, fel Cadeirydd, dderbyn yr hyn sy wedi dod allan o benerfyniadau arweinyddion y gwrthbleidiau.

Dw i'n siomedig iawn gyda'r y syfyllfa yma. Dw i ddim eisiau torri nol ar yr arian Tir Gofal a Tir Cynnal oherwydd mae cynlluniau hyn yn gwneud gwelliannau sydd o fudd i'r amgylchedd. Ond dyn ni wedi addo bydd yr arian ar gael i Gynllun Tir Mynydd yn codi - addewid yw addewid. Yr hyn dw i eisiau gweld wrth gwrs ydi mwy o arian, ond mae'r 'Trysorlys' wedi dweud 'Na' yn barod. Bydd cyfarfod y Pwllgor ar y 7fed o Chwefror yn un annodd iawn.

Papur Dyddiol Cymraeg

Oes digon o ddiddordeb mewn papur dyddiol Cymraeg? Mae 'Hen hac' wedi bod yn siarad a'r cylchgrawn, Golwg wythnos 'ma a thaflu amheuaeth ar y syniad. Mae e'n dweud bod "diffyg ddiddordeb ymysg y Cymry". Mae amheuaeth gyda fi hefyd. Fel yr 'hen hac', baswn i wrth fy modd yn gweld papur dyddiol yn cael ei chyhoeddi - ond dw i ddim yn gallu gweld papur dyddiol yn gwneud elw na llwyddiant. A fydd papur dyddiol sy'n dibynnu ar grantiau ddim yn gallu para. Mae'r 'hen hac' eisiau aros yn ddienw ond dw i'n barod i ddweud fy marn i yn cyhoeddus.

Dros y blynyddoedd diwetha dw i wedi cwrdd a Ned Thomas mwy nag unwaith i drafod y syniad yma o bapur dyddiol, a dw i wedi bod yn gefnogol iawn tuag at y syniad. Ond dw i'n credu bod y byd wedi symud ymlaen. Mae pobl yn siarad gyda'i gilydd ar blogs heddiw ac yn edrych ar y 'Newyddion' ar y we. Dw i wedi stopio gwilio y Newyddion fy hun. Nawr, dw i'n gwilio am hyn sy wedi digwydd 'ar lein'. Mewn gwirionedd, a bod yn realistig, does dim digon o bobl yn barod i brynu papur dyddiol Cymraeg.

Darllenais i yn Golwg bydd 'Y Byd' allan cyn diwedd yr haf. Gawn ni weld!. Gobeithio. fydda i'n anghywir - a bydd dim synwyr os bydd Ned ar y ffon. Ond rhaid i mi ddweud wrtho fe, dw i'n credu bod y byd wedi symud ymlaen ac mae cyfle wedi mynd.

'Cymuned' Ehangu ei gorwelion

Erthugl diddorol gan Matt Withers yn y Wales on Sunday heddiw. Mae Cymuned eisiau cysylltu a grwpiau eraill dros Brydain sy'n poeni am y broblemau sy'n wynebu pobl ifanc sy eisiau prynu eu ty cynta. Dw i'n croesawu polisi hwn.

Y problem ydi diffyg tai, a'r unig ffordd i ddelio ar problem ydi adaeladu llawer mwy o dai. Mwy o dai ydi'r unig ffordd i ostwng eu prisiau. Ond fydd dim pwynt gwneud hyn yng Nghymru yn unig. Bydd rhaid llefydd dros Brydain sy'n wynebu yr un problem yn dilyn yr un polici. Heb wneud hyn, yr unig canlyniad fydd bod pobl yn symud i Gymru i brynu y tai newydd - a gael effaith negyddol ar Yr Iaith Gymraeg ar yr un pryd. Gobeithio bydd Cymuned yn llwyddiannus yn dod o hyd i bartneriaid.

Ymosodiad arall ar Plaid Cymru

Mae'r Aelod Seneddol, Leighton Andrews wedi ymosod unwaith eto ar Plaid Cymru. Yn y Western Mail heddiw, mae AC Y Rhondda yn cwyno bod Rhodri Morgan wedi ei wahardd rhag beirniadu Ieuan Wyn Jones ynglyn a'r ffordd newidiodd Ieuan ei agwedd tuag at y Gyllideb Terfynol ym Mis Rhagfyr, y llynedd. Unwaith eto mae Leighton yn cymryd pob cyfle i ddangos ei gasineb tuag at popeth yn ymwneud a Phlaid Cymru.

Nawr, yr hyn sy'n od ydi agwedd Ieuan Wyn Jones a rhai o'r ACau eraill tuag at Lafur. Er gwaethaf ymosodiadau Leighton ac eraill ar ei blaid, mae Ieuan yn gwenu ac yn cadw'n ddistaw. Dw i'n siarad a lot o bobl sy ddim yn gallu deall pam bod arweinyddion Plaid Cymru yn rhedeg ar ol Llafur, fel moch ar ol bwced. Mae'n amser i'r aelodau cyffredin esbonio i Ieuan y ffordd mae Llafur wedi gwneud niwed i'r Iaith a diwilliant Cymru dros y blynyddoedd diwetha. Mae llawer o bobl yn teimlo fel hyn.

Fy awgrym ydi " agorwch eich llygaid Plaid Cymru, ac edrychwch ar y Tories"

AC Arall yn Blogio

Ymwelais a 'blog' Leighton Andrews heddiw a gwelais bod e hefyd, wedi dechrau blogio yn Yr Iaith Cymraeg. Roedd e'n poeni am ei gamgymeriadau. Wel, does neb yn gwneud mwy o rheiny na fi, a does neb wedi cwyno eto. Wrth gwrs rhaid i mi dderbyn y posibilrwydd mai'r rhesym does neb yn cwyno ydi bod neb yn darllen fy mlog! Beth bynnag, gwnes i ymatebesboniais i ar 'blog' Leighton i ddweud "Peidiwch a phoeni. Cariwch ymlaen a mynd trwy eich 'post' gyda tiwtor". Dyna'r ffordd orau i ddysgu.

Un peth od dw i wedi ffindio wrth blogio trwy'r gyfrwng y Gymraeg. Does neb yn sylwi ar blogs Cymraeg fel maen nhw'n gwneud am blogs Saesneg. A does dim 'Spam ' yn y Gymraeg chwaith. Mae bobl sy'n gallu siarad Cymraeg yn rhy foneddig.

Yn ol Llawn Amser - ac ar Ddydd Sul.

Yn ol at y byd gwleidyddol heddiw. Dw i ddim yn hoffi gweithio ar wleidyddiaeth Dydd Sul ond roedd rhaid i mi fynd i Landrindod i gyfarfod oedd yn dechrau am ddeg o'r gloch y bore ma a pharodd am y diwrnod llawn. Pwrpas y gyfarfod oedd paratoi ein hymgyrch ynglyn a'r etholiad sy'n digwydd ym Mis Mai. Wrth gwrs heddiw oedd y diwrnod cynta eleni digon sych i weithio yn yr ardd.

Dw i ddim yn gallu ysgrifennu am yr hyn a ddigwyddodd yn y sesiynau ffurfiol - ond ces i lawer o sylwadau anffurffiol dros cinio ar yr hyn dw i wedi bod yn dweud am bosibilrwydd Glymblaid 'Enfys' yn y Cynulliad ar ol Mis Mai. Roedd yn bleser mawr i mi glywed nifer o sylwadau yn cytuno a fi.

Mae'n amlwg i mi bod y Ceidwadwyr wedi derbyn yr hyn y mai PR yn golygu. Does neb yn hoffi'r syniad o glymblaid - ond dyn ni wedi dysgu mai hwn i'w unig ffordd i gael effaith ar bolisi y Llywodraeth yn y Cynulliad. Dyn ni hefyd yn gwybod yn iawn bod agwedd newydd y Tories yn achosi dipyn o embarrass i'r wrthbleidiau eraill - oherwydd dydyn nhw ddim eisiau gweld Tories ar 'eu' tir nhw, trafod glymblaid ac yn edrych am ran o'r grym.

Heddiw dw i wedi sylwyddoli bod y Ceidwadwyr, fy mhlaid i, yn barod i rannu'r pwer gyda phlaid arall(neu bleidiau eraill) yn y Cynulliad fel 'dyn ni wedi bod yn gwneud mewn awdurdodau lleol yn barod. Dw i ddim yn hoffi mynd allan ar Dydd Sul ond mwynhauais fy hun heddiw.

Ydi Glymblaid Enfys Posibilrwydd Realistig?

Bydd pob blaid gwleidyddol yng Nghymru mynd i weithio'n galed i ennill bob pleidlais a bob sedd sy'n posib i gael, yn yr etholiad ym Mis Mai nesa. Ond dy ni'n gwybod yn barod bydd yn annhebygol bod un blaid yn mynd i ennill digon i lywodraethu ar ei ben ei hunen. Bydd rhaid i ni gael rhyw fath o bartneriaeth.

Ar hyn o bryd, mae sylwebwyr yn son am glymblaid rhwng Lafur a Plaid Cymru, neu rhwng Lafur a'r Democratiaidd Rhyddfrydol. Wel, dw i eisiau gweld opsiwn, heb Lafur o gwbwl, o blaen yr etholwyr hefyd. I ganiatau hwn yn digwydd, bydd rhaid i ystyried Clymblaid 'Enfys' rhwng Plaid, y Lib Dems a'r Tories. Bydd rhaid i ystyried clymblaid gynnwys y Ceidwadwyr mewn yr opsiwnau hefyd.

Dw'n gwybod bod ACau Plaid Cymru, a Lib Dems hefyd, ddim yn barod i dderbyn mae hwn yn posibilrwydd - ond dw i ddim yn barod i dderbyn eu sefyllfa ar y mater hwn. Dw i eisiau Tories i apelio dros pennau yr ACau i'r cefnogwyr y dau blaid. A dw i'n mynd i ddweud wrthon nhw bydd Cymru yn haeddu newid o'r Lafur ar ol ganrif, ac yr unig ffordd i gael hwn ydi trwy gweithio gyda ni.

Pan rown i'n siarad a Martin Shipton ar y mater hwn ddoe, gofynodd e beth ydi'r problemau mwya sy'n mynd i rhoi stop ar Clymblaid 'Enfys'. Atebais i bod sawl problem, ond mae tri problem mawr. Yn cynta, bydd rhaid i ni ganalbwyntio ar ein delwedd. Bydd rhaid i ni bodloni y bobl Cymru bod y Ceidwadwyr yn Blaid 'Cymreig' a blaid sy'n barod i ddilyn y ffordd gorau i roi fantais i Gymru.

Yr ail mater ydi referendwm ar pwerau llawn i'r Cynulliad yn 2011. Wel, dw'n barod i ganvasio am y polisi hwn. Ac hefyd, dw'n credu bydd Blaid Lafur yr unig blaid a fydd yn erbyn y referendwm ar pwerau llawn. Beth bydd y cefnogwyr presenol Plaid Cymru yn meddwl am hwn?

Y trydydd rheswm ydi mwy annodd i fi - oherwydd dw'n erbyn PR (proportional representation) i ethol Awdurdodau Lleol. Ond dw'n barod i dderbyn referendwm ar y mater hwn hefyd. Na fydd y Blaid Lafur yn barod i dderbyn hwn. Beth bydd 'activists' y Plaid Democrataeth Rhyddfrydol yn meddwl am hwn?

Dw i'n gwybod bod ACau Plaid Cymru a Lib Dems yn credu bod anfantais os bydden nhw'n symud rhy agos i'r Tories. Dw i eisiau sicrhau bod anfantais os bydden nhw'n symud rhy agos i Blaid Lafur hefyd.

Llwybr i Rym yng Nghymru

Treuliais i awr heddiw yn siarad gyda Martin Shipton ar y ffordd gorau ymlaen i'r Blaid Geidwadol yng Nghymru. Rown i'n siarad hefyd am bosibilrwydd glymblaid yn y Cynulliad ar ol Mis Mai. Yn fy marn i, bydd glymblaid yn bron penodol oherwydd bydd Lafur yn colli seddau, a ddim gallu llywodraethu ar eu hun. Yn ein cyweliad heddiw, rown i'n esbonio y rheswm dwi eisiau Tories bod rhan o'r trafodaethau sydd mynd i ddigwydd ar ol yr etholiad. Dw i eisiau gweld opsiwn o blaen yr etholwyr i gael Llywodraeth heb Y Blaib Lafur. Yr unig ffordd i ganiatai hwn ydi trwy rhyw fath o glymblaid rhwng y Ceidwadwyr a Plaid Cymru.

Dw i ddim yn gwybod y lein bydd Martin yn gymryd eto. Rhoais i sawl sylwadau a lot o ddewis. Ond dw i ddim yn disgwyl y stori hwn bod yn y penawdau yfori - oherwydd roedd Martin mynd i'w wneud cyfweldiad gyda Dafydd El ar ol fi. A dw i'n siwr ddwedodd Y Llywydd rhywbeth diddorol a ddadleuol. Bydden ni gweld yfori.

Ar ol darllen beth bydd Martin yn scrifennu yfori, dw i'n mynd i blogio mwy or y mater yma.

Mwy o Ryw a Llai o Dorheulo

Yn ol y BBC heddiw, mae un o bob tri yng Nghymru yn credu mai ffawd sy'n achosi canser. Mae'r canran hwn yn uwch na nunlle arall yn y Deyrnas Unedig. Dw i ddim yn hollol siwr fy hun beth i'w gredu - ond dw i'n siwr mae'r help i adennill eich iechyd trwy cadw'n ffit a meddwl yn bositif. Roedd hyn yn help mawr i mi pan rown i'n diodde o ganser y coluddyn pedair blynydd yn ol.

Fy nghyngor i i bawb ydi i edrych ar ol eich corff, ysmygu llai, peidio mynd yn dew, cymryd mwy ymarfer corff, bwyta mwy o lysiau a ffrwythau, yfed mwy o ddwr a llai o alcohol, cael mwy o ryw a llai o dorheuho. Byddwch chi'n mwynhau eich bywyd yn well!

Llywydd Yr Eisteddfod

Ces i wahoddiad heddiw i fod yn llywydd Eisteddfod Kerry yn Sir Drefaldwyn, Mis Mehefin nesa. Rown i'n meddwl y basai hyn yn gyfle da i mi ymfarfer fy Nghymraeg, a ffoniais i y rhif ffon ar y gwahoddiad yn syth. Ond mae'r Eisteddfod yn cael ei chynnal trwy'r Saesneg yn unig. Dim Cymraeg o gwbl. Dw i'n cofio pan rown i'n ddyn yn fy arddegau, roedd 'Steddfod Ffermwyr Ifanc Sir Drefaldwyn yn ddwyeithog, a rown i'n gallu cystadlu yn Saesneg. Enillais y gadair ddwywaith yn y chwe'dagau. Roedd hyn yn fwy na dipyn o syndod i fy ffrindiau ym Mae Caerdydd heddiw. Beth bynnag, dw i'n edrych ymlaen at y noson arbennig yma ym Mis Mehefin ac i'r anrhydedd o fod yn llywydd yr Eisteddfod am y tro cynta. Ar ol blogio am flwyddyn, gobeithio fy mod i'n gallu cystadlu yn Yr Eisteddfod Genedlaethol.